MIDDELSTUM

Het dorp Middelstum telt 2487 inwoners (peildatum 1 januari 2004). Middelstum is de 2e  kern in de gemeente. Het dorp heeft een prima winkel en bedrijvenbestand. Het dorp staat bekend als een hechte dorpsgemeenschap. Er  zijn belangrijke cultuurhistorische waarden te vinden. Middelstum wordt gekenmerkt door zijn radiale structuur: centraal middelpunt is de kerk, waar alle straten naar toe lopen. Het dorp is goed ontsloten door de vlotte aansluiting op de Eemshavenweg (Groningen - Eemshaven, N44). Het dorp wordt omgeven door bosstroken. Onderdeel daarvan is het Middelstummer bos aan de oostkant van het dorp. Het beslaat ongeveer 25 hectare. Fiets- en wandelmogelijkheden zijn er voldoende in en om Middelstum.
Als bezienswaardigheden kunnen worden genoemd de restanten (Donjon, koetshuis) van de Borg Ewsum, de fraaie Nederlands hervormde kerk en Bakkerij Mendels, een 17e eeuwse bakkerij aan de Kerkstraat.

De Nederlands Hervormde "Hippolytuskerk" in Middelstum

HISTORIE

De naam Middelstum komt van Midlistheim. Dat wil zeggen het centrum of de middelste woning. In het centrum van het dorp staat de Hippolytuskerk. De huidige kerk stamt van 1445. Van het oudste gedeelte van de kerk zijn tufstenen resten terug te vinden in de zijmuren.
Jonker Ewe in den Oert liet in de 13e eeuw een borg bouwen, genaamd Ewsum (samenvoeging van Ewes heim). Van de borg rest nu alleen nog de Don Jon (geschutskoepel), het schathoes en koetshuis. Borg Mentheda aan zuidwestelijke rand van het dorp dateert van 1371 (Albert Menteda wordt genoemd). De oorspronkelijk borg is afgebroken. Aan de Menthedalaan is in de vorig eeuw een nieuwe 'borg'  gebouwd.
In het centrum van het dorp aan de Burchtstraat staan nog de restanten van de Asinga borg. Asego werd de borg genoemd in 1323  en 1371 wordt Eppo Asagama borgbewoner. 1926 werd het zeventiende eeuwse pand weer in oude staat teruggebracht.
Tot de aanleg van het Boterdiep werd besloten in het jaar 1616. Dat betekende overigens nog niet dat het diep zijn huidige loop reeds had gekregen. Rond 1660 kwam vanaf Onderdendam de verbinding met Kantens tot stand. Eerst heette het Treck Vaert  Later werd het pas Boterdiep genoemd. Dit vanwege de botters, die door het diep voeren. Het Boterdiep was een belangrijke transportverbinding met Groningen.